TL Verlichting

Begrip van T-lampen: T5, T8 en de batten

De 'T' in T5 en T8 verwijst naar de buisvormige (tubular) vorm van de lamp, terwijl het cijfer de diameter van de buis aangeeft in achtste inches. Deze specificatie is van belang voor de compatibiliteit met armaturen en de lichtverdeling.

• T8 lampen hebben een diameter van 1 inch (8/8 inch of ongeveer 2,54 cm). Dit is de meest gangbare diameter en wordt breed toegepast in diverse armaturen.
• T5 lampen zijn slanker met een diameter van 5/8 inch (ongeveer 1,6 cm). Deze dunnere buizen worden vaak toegepast in armaturen waar ruimte beperkt is of waar een meer geconcentreerde lichtbundel gewenst is.
• Een batten is een type armatuur, vaak een langwerpige behuizing, die traditioneel TL-buizen huisvest. Tegenwoordig zijn er ook geïntegreerde LED-battens waarbij de LED-lichtbronnen direct in het armatuur zijn ingebouwd. Het is dus geen lichtbron op zich, maar een complete lichtoplossing.

Vergelijking van traditionele TL-buizen en hun LED-equivalenten

*HE = High Efficiency, HO = High Output. De exactie wattages van LED equivalenten kunnen variëren per fabrikant.

De verschuiving naar LED: Techniek en Voordelen

De Europese Unie heeft de productie en import van traditionele fluorescentielampen, waaronder T5 en T8 buizen, geleidelijk aan banden gelegd. Vanaf september 2023 zijn deze lampen niet meer nieuw op de markt verkrijgbaar. Deze maatregel is ingevoerd om het gebruik van kwik te verminderen en de energie-efficiëntie te verbeteren. De verschuiving naar LED is daarmee een noodzaak geworden, die echter aanzienlijke voordelen biedt.

De voordelen van LED TL verlichting

Toepassingsgebieden van TL verlichting

LED TL verlichting is breed toepasbaar. Voor ruimtes die constant licht nodig hebben, zoals productielijnen of grote magazijnen, bieden LED buizen een stabiele en energiezuinige oplossing. In kantoren draagt de verbeterde lichtkwaliteit bij aan een aangenamere werkomgeving, terwijl in kelders of parkeergarages de directie opstart en duurzaamheid van LED een praktische overweging vormt. Ook in vochtige of stoffige omgevingen zijn speciale IP-geclassificeerde LED battens en buizen inzetbaar, wat de toepasbaarheid verder vergroot.

Installatie en upgrade van TL verlichting naar LED

Het upgraden van bestaande TL-armaturen naar LED-technologie kan op verschillende manieren, afhankelijk van het type LED TL buis en het aanwezige armatuur. Het correct uitvoeren van de installatie is belangrijk voor zowel de prestaties als de veiligheid. Schakel altijd de stroom uit voordat u begint met werkzaamheden aan elektrische installaties.

Type A LED TL buizen: Plug-and-Play installatie

Type A LED TL buizen, ook wel 'plug-and-play' genoemd, zijn ontworpen om direct in bestaande armaturen met een conventioneel (EM) of elektronisch (HF) voorschakelapparaat te plaatsen. Hierbij blijft het voorschakelapparaat behouden. Bij EM-voorschakelapparaten dient de starter te worden vervangen door een meegeleverde LED-starter.

Voordelen: eenvoudige installatie zonder bedradingsaanpassingen, snelle ombouw.

Nadelen: het voorschakelapparaat blijft stroom verbruiken (zij het minimaal), mogelijke compatibiliteitsproblemen met bepaalde oudere voorschakelapparaten.

Installatiestappen (voor EM-armaturen met starter):

1. Schakel de stroom van het armatuur uit.
2. Verwijder de traditionele TL buis.
3. Vervang de bestaande starter door de LED-starter.
4. Plaats de nieuwe Type A LED TL buis in het armatuur.
5. Schakel de stroom weer in en test de verlichting.

Type B LED TL buizen: Directe bedrading (ballast bypass)

Type B LED TL buizen werken direct op netspanning. Dit betekent dat het bestaande voorschakelapparaat uit het armatuur verwijderd of overbrugd moet worden. De buis wordt rechtstreeks op de 230V voeding aangesloten. Dit kan 'single-ended' (stroomtoevoer aan één zijde van de buis) of 'double-ended' (stroomtoevoer aan beide zijden) zijn.

Voordelen: maximale energiebesparing (geen ballastverbruik), geen problemen met ballastcompatibiliteit of een falend voorschakelapparaat.

Nadelen: vereist aanpassing van de bedrading in het armatuur, doorgaans meer complex dan plug-and-play, dient uitgevoerd te worden door een gekwalificeerde professional.

Installatiestappen (vereist kennis van elektra):

1. Schakel de stroom van het armatuur uit en controleer met een voltmeter op aanwezigheid van spanning.
2. Verwijder de traditionele TL buis en het voorschakelapparaat.
3. Pas de bedrading aan zodat de buis direct op de netspanning wordt aangesloten (volg hierbij nauwkeurig het schema van de fabrikant voor single- of double-ended bedrading).
4. Plaats de Type B LED TL buis in het armatuur.
5. Schakel de stroom weer in en test de verlichting.

Bij het aanpassen van bedrading of bij twijfel over de installatie, is het raadzaam om een gekwalificeerde elektricien te raadplegen om veiligheid en correcte werking te waarborgen.

Geïntegreerde LED Battens: Een complete oplossing

Geïntegreerde LED battens zijn complete armaturen waarbij de LED-lichtbron en de driver (voedingscomponent) één geheel vormen. Dit type is een uitstekende keuze bij nieuwbouw of wanneer oude, versleten TL-armaturen volledig vervangen moeten worden.

Voordelen: snelle en eenvoudige montage, geen compatibiliteitsissues met oude voorschakelapparaten, robuuste en vaak stof- en waterdichte uitvoeringen (hogere IP-waardes mogelijk).

Installatietips:

1. Schakel de stroom van de stroomtoevoer uit.
2. Monteer de bevestigingsbeugels van de batten aan het plafond of de muur.
3. Sluit de bedrading van de batten aan op de netspanning volgens de instructies van de fabrikant.
4. Klik of schuif de batten op de bevestigingsbeugels.
5. Schakel de stroom weer in en controleer de werking.

Belangrijke overwegingen bij de keuze van TL verlichting

De keuze van de juiste TL verlichting, of het nu om LED-buizen of battens gaat, vereist aandacht voor diverse technische en praktische aspecten. Het is belangrijk dat de verlichting aansluit bij de eisen van de specifieke toepassing en de verwachtingen van de gebruiker.

Lichttechnische aspecten

Praktische zaken voor de professional

• Certificeringen: let op keurmerken zoals CE, RoHS, en eventueel UL/ETL. Deze certificaten bevestigen dat het product voldoet aan de Europese veiligheids- en milieunormen.
• Garantie: een langere garantietermijn (bijvoorbeeld 3 of 5 jaar) biedt zekerheid over de levensduur en kwaliteit van het product.
• IP-waarde (Ingress Protection): deze waarde geeft de mate van bescherming tegen stof en water aan. Voor droge, stofvrije binnenruimtes volstaat vaak IP20. Voor vochtige omgevingen zoals parkeergarages of technische ruimtes zijn hogere IP-waardes (IP44, IP65 of IP66) vereist.
• Warmteontwikkeling: LED-verlichting genereert aanzienlijk minder warmte dan traditionele TL, wat bijdraagt aan een comfortabelere omgeving en minder belasting van koelsystemen.
• Flikkering: LED-lampen produceren over het algemeen flikkervrij licht, wat vermoeidheid van de ogen vermindert en de concentratie kan verbeteren, wat vooral in werkomgevingen een duidelijk voordeel is.

Duurzaamheid en afvalverwerking

Traditionele fluorescentielampen bevatten kwik, een schadelijke stof voor het milieu. Het is van belang dat deze lampen, wanneer ze het einde van hun levensduur bereiken, op een verantwoorde manier worden verwerkt. Lever ze in bij een erkend recyclingpunt of een speciaal inzamelpunt voor chemisch afval.

LED TL verlichting daarentegen bevat geen kwik en heeft een langere levensduur, wat de hoeveelheid afval vermindert. De overstap naar LED is daarom niet alleen een kostenbesparende maatregel, maar draagt ook bij aan een duurzamere en milieuvriendelijkere bedrijfsvoering.